Bệnh lý về Tim mạch là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong số các bệnh mãn tính không lây. Mỗi năm, số người chết do bệnh tim và đột quỵ nhiều hơn cả Ung thư, Lao, Sốt rét và HIV cộng lại.
Việt Nam là một trong những quốc gia đang phát triển với mô hình bệnh tim mạch phức tạp như: bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp… gia tăng nhanh chóng.
Theo thống kê của Hội Tim mạch Việt Nam cho thấy, cứ 3 người trưởng thành có 1 người có nguy cơ mắc bệnh Tim mạch, chủ yếu là bệnh mạch vành. Chỉ tính riêng các bệnh về mạch đã cướp đi sinh mạng của hơn 100.000 người mỗi năm, nếu tính cả tai biến mạch máu não và các bệnh tim khác, con số này lên tới 200.000 người, chiếm hơn 1/4 tổng số người tử vong tại Việt Nam mỗi năm.
Nguyên nhân gây các bệnh lý về Tim mạch:
Bệnh Tim mạch không loại trừ bất kì ai và thật sự là một mối hiểm họa cho sức khỏe của cộng đồng. Trong cuộc sống có nhiều yếu tố được chứng minh làm tăng khả năng xuất hiện và tiến triển bệnh lý tim mạch. Dưới đây là một số yếu tố nguy cơ gây bệnh:
1. Hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng sự kết dính tế bào máu, tăng chứng loạn nhịp tim; giảm sự luân chuyển ôxy. Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh Tim mạch lên gấp 2 - 3 lần. Những bệnh mà người hút thuốc có nguy cơ mắc cao là: xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột quỵ, rối loạn nhịp tim, đột tử, nhồi máu cơ tim, phình động mạch chủ…
2. Ít hoạt động thể lực: Lười hoạt động thể lực làm tăng khả năng xuất hiện bệnh Tăng huyết áp, bệnh động mạch vành…
3. Thừa cân: những người thừa cân béo phì rất dễ bị rối loạn chuyển hóa, đây là nguyên nhân chính dẫn đến xơ vữa động mạch gây đau thắt ngực và nhồi máu cơ tim, suy tim.
4. Căng thẳng (stress): Các căng thẳng trong cuộc sống, các stress tâm lý đều được chứng minh làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý Tim mạch.
5. Tăng Cholesterol máu: Tăng Cholesterol máu làm thúc đẩy quá trình xơ vữa động mạch, nó là yếu tố làm tăng khả năng mắc bệnh Tăng huyết áp, bệnh lý động mạch cảnh, động mạch chủ, động mạch vành, động mạch chi dưới…
6. Tăng huyết áp: Huyết áp tăng cao khiến tim làm việc nhiều hơn mức bình thường, các sợi cơ tim dày lên theo thời gian, làm thay đổi cấu trúc của các buồng tim, làm giảm tính đàn hồi của mạch máu và tăng khả năng tích tụ Cholesterol tại động mạch vành. Từ đó, chức năng tim và hệ thống dẫn truyền của tim gặp phải hàng loạt rối loạn gây ra những cơn đau tim thường xuyên, nguy cơ loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, suy tim ứ huyết, …
7. Đái tháo đường: Bệnh Đái tháo đường làm cho quá trình xơ vữa mạch máu xảy ra sớm hơn và tiến triển nặng hơn. Vì vậy, người bị bệnh Đái tháo đường sẽ có nguy cơ bị bệnh lý tim mạch cao hơn so với người không bị Đái tháo đường gấp 2 đến 4 lần.
8. Yếu tố gia đình: những người có người thân gia đình từng bị bệnh tim trước tuổi 55 sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim cao hơn.
9. Tuổi: sau tuổi 55 nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và bị đột quỵ sẽ tăng gấp đôi qua mỗi thập kỉ. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh nhân Tăng huyết áp và tim mạch ngày càng trẻ hóa với không ít người bệnh đang trong độ tuổi lao động.
Những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ mắc bệnh tim mạch:
- Khó thở, đặc biệt là khi nằm xuống: Cảm giác hết hơi không thở được khi ngồi nghỉ hoặc khi gắng sức nhẹ có thể là biểu hiện của bệnh phổi như: suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Tuy nhiên khó thở cũng là triệu chứng của nhồi máu cơ tim, suy tim.
- Cảm giác nặng trong ngực hoặc tức ngực: Người bệnh có cảm giác đau thắt ngực ở khu vực dưới xương ức, phía trước, cơn đau thường kéo dài 10 phút và hay lặp lại.
- Hiện tượng phù: do lượng máu ra khỏi tim chậm, máu trở về tim qua tĩnh mạch bị ứ lại, khiến dịch tích tụ tại các mô. Các biểu hiện khác xuất hiện cùng với phù là chán ăn và tăng cân.
- Cảm thấy mệt mỏi hoặc kiệt sức: thường cảm thấy mệt mỏi hoặc kiệt sức, thậm chí mệt mỏi cả sau khi ngủ dậy do các bộ phận trong cơ thể không nhận được đủ oxy cần thiết do tim bị suy giảm chức năng co bóp.
- Ho dai dẳng hoặc khò khè: do chức năng bơm máu của tim không đủ cung cấp cho cơ thể, máu bị ứ lại ở nhiều cơ quan như phổi sẽ gây ho mạn tính, thở khò khè, nếu ứ dịch ở gan, ruột gây chán ăn, buồn nôn…Ho do bệnh tim thường ho khan hoặc có thể có đờm trắng hoặc chất nhầy đặc.
- Mạch nhanh hoặc không đều: Nếu thỉnh thoảng tim đập nhanh như đang nhảy dây rồi trở về bình thường thì không có gì đáng ngại. Tuy nhiên, nếu mạch nhanh hoặc không đều kéo dài hoặc kèm theo yếu cơ, chóng mặt, khó thở… thì có thể là biểu hiện của nhồi máu cơ tim, suy tim, loạn nhịp tim.
Cách phòng tránh bệnh Tim mạch
- Nói không với thuốc lá.
- Duy trì trọng lượng cơ thể: kiểm soát cân nặng thường xuyên và có chế độ luyện tập thể thao điều độ phù hợp với sức khỏe. Đặc biệt với những người ở độ tuổi trung niên trở lên, việc tập thể dục điều độ là vô cùng quan trọng. Một chế độ tập luyện khoa học sẽ giúp cơ thể có độ bền và sự dẻo dai, làm giảm huyết áp và giảm Cholesterol đem lại một trái tim khỏe mạnh.
- Chế độ ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh, tốt cho sức khỏe, giúp bảo vệ tim mạch tốt hơn. Bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, chế biến sạch sẽ phù hợp, ăn ít chất béo, dầu mỡ chiên rán nhiều, nên ăn cá, thịt nạc, các loại rau củ... và các loại dầu thực vật tốt cho tim.
- Tránh stress: Hãy luôn để cơ thể trong trạng thái thoải mái, lạc quan và vui vẻ, suy nghĩ theo hướng tích cực.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Nhằm kiểm soát huyết áp, hàm lượng Cholesterol và hàm lượng đường trong máu, đồng thời phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ để phòng và điều trị các bệnh có nguy cơ dẫn đến bệnh Tim mạch.
Trái tim khỏe mạnh là điều kiện tất yếu giúp chúng ta có thể có được một cuộc sống có chất lượng cao và đảm bảo được những hoạt động sống cần thiết. Chính vì vậy, mỗi người cần duy trì lối sống lành mạnh, khoa học giúp cải thiện sức khỏe tim mạch và phòng bệnh Tim mạch tốt hơn.